Tết cổ truyền là truyền thống, là văn hóa của người dân Việt Nam, trong mỗi ngày Tết chúng ta đều có những mâm cỗ để thờ cúng và nhớ ơn … xem thêm…tổ tiên của mình. Tuy nhiên, do sự khác biệt về địa lý cũng như phong cách sinh hoạt mà mỗi vùng miền Bắc – Trung – Nam của chúng ta mỗi dịp Tết đến lại có một mâm cỗ đặc trưng. Sau đây, Toplist sẽ đưa các bạn về với miền Nam thân yêu để tìm hiểu mâm cỗ ngày Tết ở nơi đây.
Bánh tét
Trong ngày Tết miền Bắc có bánh chưng xanh là đặc trưng, còn đối với người miền Nam thì họ có đặc trưng là bánh tét. Bánh tét miền Nam tượng trưng cho sự no ấm từ đời này qua đời khác, vì vậy người dân miền Nam coi đây là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết. Cũng giống như bánh chưng, bánh tét có nhiều loại như như bánh tét mặn, bánh tét nhân thập cẩm, bánh tét ngọt, bánh tét chay. Người dân miền Nam thường gói bánh tét trước nửa tháng, ngoài việc cúng tổ tiên thì bánh tét còn được dùng làm quà biếu.
Muốn có những chiếc bánh tét ngon người ta thường sử dụng lá cẩm ngon, nếp mù u dẻo tròn. Gạo nếp phải được vo sạch và để ráo nước rồi đem xào với nước cốt dừa và nước lá cẩm. Còn phần nhân bánh gồm các nguyên liệu như chuối, đậu xanh, giò lợn bắc thảo, thịt, trứng, nấm. Chiếc bánh được gói thành đòn dài sau đó đem luộc. Bánh chín được cắt ra thành từng lát, khi đó những lát có màu tím thẫm của chuối, màu trắng của mỡ, màu đỏ cam của trứng vịt muối và màu vàng của đậu. Để bánh tét ăn ngon hơn người miền Nam thường ăn cùng thịt kho tàu, dưa cải, củ kiệu nó sẽ tạo ra sự hòa quyện đặc trưng.
Thịt kho
Ở miền Nam trong mâm cỗ ngày Tết không thể thiếu món thịt kho (thịt kho trứng hoặc thịt kho nước dừa) đây là món ăn hấp dẫn mà chỉ có miền Nam làm vào ngày Tết. Người miền Nam có cách kho riêng của mình tạo nên một mùi vị đặc trưng khó mà cưỡng lại được. Thịt kho là một trong những món ăn được người miền Nam ưa chuộng trong dịp Tết, nhưng để có được nồi kho ngon đúng điệu thì không đơn giản. Món ăn gồm những nguyên liệu quen thuộc và đòi hỏi sự tỉ mỉ trong quá trình chuẩn bị và nêm nếm sao cho nước dùng ngon đậm đà và có màu vàng nâu hấp dẫn.
Nguyên liệu để làm nên món thịt kho gồm có: Thịt ba rọi (thịt ba chỉ theo cách gọi của người miền Bắc) được thái miếng to tầm khoảng 3 ngón tay, thịt được ướp với các gia vị là nước mắm, đường, hành tỏi, ớt. Sau khi nấu thịt sôi với nước dừa xiêm thì mới cho trứng đã luộc chín vào, sau đó ninh cho đến khi thịt mềm, nước trong nồi có màu cánh gián là được. Thường món thịt kho được ăn với cơm trắng để cơm có vị đậm đà kết hợp với dưa giá khiến người thưởng thức khó mà quên được.
Canh khổ qua
Khổ qua hay còn gọi là mướp đắng được người dân miền Nam nấu canh làm một món ăn trong mâm cỗ ngày Tết khác hẳn với phong tục của miền Bắc (miền Bắc ngày Tết không có món đó và khổ qua thường chỉ để xào hoặc nhồi thịt hấp). Đúng như tên gọi của nó món canh khổ qua có ý nghĩa là niềm hy vọng rằng những điều khó khăn, vất vả của năm cũ sẽ qua đi để năm mới sẽ gặp nhiều điều may mắn, thuận lợi hơn. Mặc dù món canh khổ qua khá quen thuộc, tuy nhiên khi nó xuất hiện trên mâm cỗ ngày Tết thì nó lại trở nên ý nghĩa vô cùng, dường như có tô canh khổ qua nhồi thịt mọi người bỗng cảm thấy an tâm hơn rằng mọi điều không may của năm cũ đã qua, hy vọng năm mới mọi điều sẽ khác sẽ tốt đẹp hơn.
Đối với người miền Nam canh khổ qua có ý nghĩa riêng đó là món ăn tượng trưng cho niềm mong ước sẽ qua đi những cơ cực trong năm mới và mang về những may mắn và bình an. Mặc dù canh khổ qua đắng nhưng đối với người miền Nam, đó là đặc trưng của vùng miền họ, là nét văn hóa cần được giữ gìn, đồng thời còn có tác dụng giải ngán trong những ngày Tết. Món canh khổ qua được nấu từ những nguyên liệu chính là: Khổ qua tươi, thịt băm, xương hầm. Trái khổ qua tươi sau khi cạo bỏ ruột được nhồi thịt băm vào, sau đó cho vào canh xương nêm nếm gia vị rồi nấu.
Bánh tráng cuốn
Mâm cỗ ngày Tết ở miền Nam còn có một món ăn quen thuộc không thể thiếu là món bánh tráng cuốn. Bánh tráng là một món ăn khá phổ biến của người Việt Nam từ xưa đến nay, đặc biệt là trong những ngày tết. Ngoài các món truyền thống, trong mâm cơm cúng tổ tiên, ông bà ngày đầu năm mới không thể thiếu những cái bánh tráng nướng. Nó như một sự hiện hữu lòng thảo thơm của con cháu tưởng nhớ ông bà, cha mẹ. Bánh tráng được làm từ hạt gạo, biểu trưng cho hương vị đồng quê gắn với nghề trồng lúa nước. Ngày tết mỗi nhà thường chỉ nấu cơm một lần để cúng tổ tiên ông bà, thời gian còn lại tranh thủ đi thăm bà con, chúc tết. Lúc đi chơi về đói bụng, bánh tráng thịt heo rau sống là món thay cơm. Những lúc nhà có khách, bánh tráng cũng được dọn lên.
Món bánh tráng cuốn này kỳ thực ở miền Bắc cũng có, thế nhưng đó không phải là đặc trưng ngày Tết của người miền Bắc, vì họ kiêng kỵ việc ăn tôm vào những ngày đầu năm. Nhưng đối với người dân miền Nam thì đây lại là một nét văn hóa ẩm thực đặc trưng trong mâm cỗ ngày Tết. Để có được từng miếng bánh tráng trắng phau cần phải chọn loại gạo ngon đem ngâm rồi xay thành bột, rồi sau đó được tráng thành từng miếng dùng để cuốn với thức ăn. Món bánh tráng cuốn thường được cuốn cùng thịt, cá nướng, tôm, lạc xưởng và các loại rau. Món ăn này ngon hơn nếu được dùng với nước chấm mang hương vị của miền Nam, nó sẽ cho ta cảm giác mát mà không bị ngán.
Củ kiệu tôm khô
Hình ảnh Tết đến sớm nhất đối với mọi gia đình người Việt Nam là những bó củ kiệu, củ hành, củ cải được các bà, các chị mang từ chợ về để chế biến thành những món được gọi chung là dưa món. Một trong những món được ưa thích nhất của các gia đình người miền Nam phải nói là củ kiệu. Nếu như miền Bắc mâm cỗ ngày Tết đặc trưng bởi món dưa hành ăn với bánh chưng thì ở miền Nam thay vào đó là món củ kiệu tôm khô. Đây là món ăn tuy bình dị nhưng cũng không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Nam, nó không chỉ được ăn kèm với bánh tét ngày Tết mà còn được xem là món dưa cay thượng hạng cho những người nhậu ngày Tết.
Để làm được món này, củ kiệu được làm sạch rồi đem phơi, sau đó cho củ kiệu vào lọ. Khi cho củ kiệu thì cứ một lớp củ kiệu cho vào đó một lớp đường cát trắng sau đó đậy kín lại để củ kiệu tự chảy ra nước, ngâm khoảng chừng 10 ngày là có thể ăn được, nếu muốn củ kiệu chua hơn thì để thêm một hai ngày nữa là được. Củ kiệu chua trộn với tôm khô ăn kèm với bánh tét thì ngon hết ý, nó sẽ cho vị thơm, ngọt hòa quyện vào nhau. Món này phụ nữ, trẻ con có thể ăn chơi nhưng với cánh đàn ông ưa bia rượu lại là món đưa cay ngày tết thượng hạng vì khoái khẩu và dễ nuốt, đến nỗi, nhiều tay bợm nhậu đi chúc tết, nốc rược bia suốt cả ngày mà trong bụng chỉ có củ kiệu, tôm khô.
Lạp xưởng
Theo quan niệm Á Đông, màu đỏ là màu tượng trưng cho sự may mắn. Vì thế, không có gì lạ khi trên mâm cỗ Tết của người miền Nam không thể nào thiếu được sắc đỏ, trong đó có sắc đỏ hồng tươi của lạp xưởng với ý nghĩa “ăn may mắn”. Ngoài ra, theo nền văn hóa Trung Hoa, ngày Tết có tiền trong nhà sẽ mang đến may mắn, tài lộc. Và các bạn biết không, sở dĩ món ăn mang tên lạp xưởng là vì chúng có kiểu dáng nối với nhau thành xâu nên nhìn rất giống với xâu tiền bao đỏ thể hiện mong ước may mắn, giàu sang. Vì thế, người Việt ta thường dùng lạp xưởng trong mâm cỗ dâng cúng tổ tiên mỗi dịp Tết đến Xuân về đó.
Lạp xưởng là món ăn rất phổ biến ở miền Nam vì vậy vào mỗi dịp Tết thì người ta thường mua lạp xưởng ngon về để ăn và đãi khách. Lạp xưởng ở đây có nhiều loại như: Lạp xưởng tươi, lạp xưởng khô, lạp xưởng nạc, lạp xưởng tôm, lạp xưởng cá… Và lạp xưởng được chế biến bằng nhiều cách như luộc, chiên, nướng… người dân ở đây không tự làm lạp xưởng mà họ thường mua sẵn để phục vụ ngày Tết. Món ăn này vừa ngon lại an toàn nếu mua được tại nơi làm truyền thống ở miền Tây. Đây tuy chỉ là món phụ trong mâm cỗ ngày Tết ở miền Nam nhưng cũng không thể bỏ nó ra khỏi thực đơn được. Món này thường được trẻ con ưa thích.
Gỏi gà xé phay
Món gỏi gà xé phay là món ăn được chế biến rất nhanh gọn với vị chua ngọt dịu mát. Món ăn này rất nhiều chất dinh dưỡng nhưng sẽ không làm cho bạn bị tăng cân, ăn món này cũng không cho chúng ta cảm giác ngao ngán như những món thịt khác vì vị chua đã át hết đi phần nào vị ngấy. Món gỏi gà xé phay có những nguyên liệu chính như Thịt gà, rau răm, lá mùi, hành tây và các gia vị như: Giấm, đường, mắm… Với cách nêm nếm và khẩu vị riêng, người miền Nam đã tạo ra một món ăn đơn giản nhưng mang hương vị vùng miền. Đây cũng là món ăn thường được bày trong mâm cỗ ngày Tết của họ.
Gỏi gà xé phay là món ăn quen thuộc với người Nam Bộ, miếng gà xé thơm ngọt, rau củ giòn giòn, thưởng thức miếng gỏi gà làm bạn nhớ quê không nguôi. Chỉ với món gỏi gà xé phay đã có rất nhiều công thức chế biến khác nhau, chủ yếu là ở những loại rau củ kết hợp cùng với thịt gà, có thể sử dụng bắp cải, cà rốt, dưa leo, hoa chuối… Cách làm gỏi gà xé phay khá đơn giản, nhưng mỗi người có một bí quyết riêng tạo nên sự độc đáo cho món ăn. Điều quan trọng khi thực hiện chính là chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu. Gỏi gà xé phay sẽ đậm đà hơn khi ăn cùng với nước mắm chua ngọt, bánh phồng tôm chiên.
Chả giò
Mâm cỗ ngày Tết của người miền Nam cũng giống như những miền khác đều phải có món chả giò, ngày Tết mặc dù có rất nhiều món ăn ngon nhưng người ta khó mà quên được sự thơm ngon, giòn tan trong miệng. Món chả giò miền Nam ngoài nhân mặn thông thường còn có loại nhân được làm từ hoa quả rất đặc biệt cho ta một mùi vị mới. Để làm được những chiếc chả giò cần chọn được những nguyên liệu tươi ngon như: Thịt heo xay, tôm tươi đã bóc vỏ, mộc nhĩ, hành khô, cà rốt và khoai môn và các gia vị. Món chả giò ăn kèm với rau sống và nước chấm.
Cũng giống như người miền Bắc, người miền Nam ăn chả giò với nước chấm chua ngọt. Món chả giò thơm ngon phụ thuộc nhiều vào nước chấm. Nước chấm chua ngọt ăn kèm với chả giò chiên sẽ ngon miệng hơn rất nhiều. Để pha nước chấm chấm chả giò ngon bạn cần chuẩn bị đường, nước đun sôi để nguội, nước mắm ngon, ớt ta, chanh, tỏi băm nhỏ. Cách pha nước chấm chấm chả giò không quá khó, bạn cho nước và đường vào một nồi nhỏ, bắt lên bếp, để lửa vừa. Khuấy cho đường tan. Đun cho đến khi nồi sôi lên. Nhắc nôì khỏi bếp, để nguội. Cho nước chanh vắt, nước mắm, ớt, tỏi băm nhỏ vào, trộn đều. Nêm lại vừa ăn.
Củ cải ngâm nước mắm
Miền Nam là vùng đất ngọt ngào hoa thơm trái lạ, nơi đây cũng là vùng đất sản sinh ra nhiều món ngon vừa dân dã lại vô cùng độc đáo. Trong đó củ cải ngâm mắm là món ăn ngày tết miền Nam không thể thiếu trong mâm cơm ngày tết của mỗi người dân nơi đây. Trong món ăn ngày tết miền Nam cũng giống như các vùng miền có nhiều món ăn giàu chất béo, chất đạm… ngon, bổ nhưng sẽ nhanh ngán. Chính vì thế, củ cải ngâm mắm sẽ là món ngon cứu cánh cho bạn không bị ngán trong những ngày tết. Trước tiên, để làm món ăn này quan trọng nhất chính là khâu chọn nguyên liệu. Củ cải, cà rốt chọn củ to, đều, non không chọn củ già vì củ già thường có xơ ăn không ngon.
Nguyên liệu càng tươi thì sẽ càng tạo nên vị ngon chuẩn cho món ăn. Củ cải, cà rốt được rửa sạch, gọt vỏ, xắt thành miếng dày mỏng hoặc tỉa hoa tùy ý nhưng lưu ý là cần xắt miếng đều nhau để cho thấm gia vị được đều và ngon hơn. Sau đó, cho muối vào bóp chung với củ cải, cà rốt cho ra nước, vắt ráo và đem ra phơi. Chỉ cần phơi trong một buổi đến khi nguyên liệu hơi héo là được. Món củ cải ngâm nước mắm với vị chua, ngọt, dai, giòn, đậm đà là món ăn không thể thiếu trong số những món ăn ngày tết miền Nam. Không chỉ là liệu pháp “chống ngán” hiệu quả trong ngày tết, củ cải ngâm mắm còn cực hấp dẫn khi được ăn kèm với bánh tét – món ăn ngày tết cực kỳ phổ biến của người miền Nam nhé!
Canh măng
Trong những ngày Tết, mọi người thường không chú ý đến chế độ ăn uống của mình. Vì vậy, một trong những món ăn ngon cung cấp nhiều chất xơ và các vitamin cho cơ thể đó là món canh măng. Đối với món canh măng ở miền Bắc, người ta sử dụng măng khô, nhưng đối với người miền Nam thì lại ngược lại, họ thường sử dụng măng tươi. Nấu như vậy món canh sẽ có đặc trưng riêng, các chất tươi sẽ không bị mất đi. Mâm cỗ ngày Tết miền Nam trở nên đầy đủ, đậm đà hơn khi có món canh này.
Là một món ăn cung cấp nhiều chất xơ cùng vitamin cho cơ thể con người mà canh măng đã trở thành một món ăn ngày tết miền Nam mà nhiều gia đình thích mê. Điểm đặc biệt của món canh măng ở miền Nam là sử dụng măng tươi để nấu nên vị rất ngon. Trong ngày lễ tết mà được thưởng thức món canh măng với hương vị thơm ngon tuyệt vời thì chắc hẳn ai cũng phải thích mê bởi nó mang một sắc thái rất riêng à ai cũng cảm thấy cuốn hút vô cùng.
Xôi vò
Khác với miền Bắc, mâm cỗ miền Nam luôn thể hiện sự phong phú về nông sản của mình trong đó. Thịt, rau, các loại màu sắc, hương vị… đều cực kì đa dạng và bắt mắt. Trái ngược với miền Bắc lạnh lẽo, miền Nam vào Tết không khí vẫn còn vương chút nắng chút nóng. Vì vậy, ẩm thực ở miền Nam mang hơi hướng của ẩm thực vùng nhiệt đới hơn. Xôi vò là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm cúng ngày Tết ở miền Nam. Là loại xôi mang hương vị tạo nên cái tết đoàn viên sung túc và ấm áp. Xôi vò được làm từ ba nguyên liệu chính là nếp, đậu xanh và nước cốt dừa nhưng lại mang vị thơm và sức quyến rũ đặc biệt đến với người thưởng thức.
Xôi vò được xem là đệ nhất xôi của người miền nam và không thể thiếu trong mâm cơm cúng ngày tết. Món ăn này đã trở thành truyền thống trong mỗi dịp tết nguyên đán hàng năm và được rất nhiều người ưa chuộng. Nó như gắn liền và là một phần hương vị tạo nên cái tết đoàn viên sung túc và ấm áp hơn bao giờ hết. Xôi vò đơn giản không cầu kỳ được làm từ ba nguyên liệu chính là nếp, đậu xanh và nước cốt dừa nhưng lại mang vị thơm và sức quyến rũ mê li. Nếu bạn may mắn được thưởng thức các món ăn ngày Tết của người miền Nam thì đừng quên thử món xôi vò này nhé.
Bánh gai
Bánh gai là một loại bánh ngọt truyền thống của Việt Nam, bắt nguồn vùng Đồng bằng Bắc bộ ở Việt Nam. Bánh có dạng hình vuông, màu đen màu của Lá Gai, mùi thơm đặc trưng của đỗ xanh và gạo nếp. Bánh gai giờ có mặt ở khắp các vùng miền, món bánh gai là món ăn Tết miền Nam rất đặc trưng. Người ta có thể dễ dàng mua những chiếc bánh này ở ngoài chợ, siêu thị hay đặt làm hoặc cũng có thể tự làm tại nhà. Bánh gai có nhân đậu xanh hoặc nhân dừa bọc trong lớp nếp bao bởi lá gai đen nhánh làm cho chiếc bánh dẻo thơm và có màu sắc đặc biệt.
Có lẽ người ta đã quá quen thuộc với món ăn này và đây được xem như là món ăn biểu tượng của đất nước ta. Nhắc đến món ăn ngày tết miền Nam thì không thể thiếu bánh gai. Người ta thường đặt ở các tiệm chuyên làm bánh 5 chục, một trăm hoặc thậm chí nhiều hơn những cặp bánh gai để về ăn tết. Bánh gai miền nam có hai vị nhân ngọt là vị nhân đậu xanh và nhân dừa đường tùy theo sở thích của từng người. Nếp được trộn với lá gai cho màu đen nhánh vô cùng hấp dẫn. Cắn một miếng bánh mềm và dẻo thơm phức trong miệng mới thấy hết cái tinh túy và thú vị của ẩm thực tết người miền Nam Việt Nam.
Dưa giá
Dưa giá là món dưa muối rất được ưa thích và là món không thể thiếu trong ngày tết của người miền nam vì tính mát, vị giòn ngon của nó. Dưa giá muối chua là món ăn giản dị, không hề tốn kém mà lại dễ ăn. Vị chua ngọt, giòn ngon lạ miệng của món dưa giá sẽ cân bằng lại hương vị của bữa ăn nhiều cá thịt.
Món dưa giá chua này đặc biệt được yêu thích trong những dịp Tết khi mà mâm cỗ thịt thà liên tiếp rất dễ gây ngán. Dưa giá thường được dùng với cơm, cuốn bánh tráng nhưng thích hợp nhất vẫn là ăn kèm thịt kho hột vịt trong mấy ngày Tết vì tác dụng giải ngấy rất hiệu nghiệm. Thành phần trong món dưa giá gồm giá, hẹ, cà rốt, rất bổ dưỡng cho cơ thể. Món này có thể muối xổi hoặc muối kỹ.
Khám phá mâm cỗ cổ truyền ngày Tết ở miền Nam chúng ta càng thấy được sự độc đáo trong từng món ăn, hơn nữa còn thấy được những nét đặc sắc trong văn hóa của người Việt tại mỗi vùng miền, mỗi nét văn hóa đều thể hiện được tinh thần của chúng, sự kính trọng và nhớ ơn đối với ông bà tổ tiên. Hy vọng thông qua những chia sẻ về món ăn ngày tết miền Nam trên đây sẽ giúp bạn chuẩn bị cho cái tết nguyên đán cận kề sắp tới của gia đình mình chu đáo và trọn vẹn hơn bao giờ hết. Tết là dịp đoàn viên cả gia đình, mọi người quây quần bên nhau chào đón năm mới với những câu chuyện của năm cũ trong suốt một năm vừa qua. Chúc bạn có một cái tết trọn vẹn và ấm áp bên cạnh tất cả những người thân yêu của mình!
